Φαίνεται ότι στο μυαλό των κυβερνώντων η φράση ‘συνταγματικό τόξο’ υποδηλώνει τη χρήση του συντάγματος ως τόξου εναντίον όποιου στόχου επιθυμούν να πλήξουν. ‘Η ίσως τη χρήση της κυβερνητικής τους πολιτικής ως τόξου εναντίον του Συντάγματος. ‘Η ακόμη καλύτερα και τα δύο μαζί.
Γιατί πως αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η έκδοση πράξης νομοθετικού περιεχομένου (ΠΝΠ) που δικαιολογείται κατά το άρθρο 44(1) του Συντάγματος μόνο ‘σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγoυσας και απρόβλεπτης ανάγκης’ προκειμένου να κλείσει η ΕΡΤ; Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά που ελληνική κυβέρνηση καταφεύγει στην έκδοση ΠΝΠ για να αποφύγει τη βάσανο του κοινοβουλευτικού ελέγχου. Ειδικά από την έναρξη της κρίσης, η έκδοση ΠΝΠ έχει γίνει ο κανόνας παρά η εξαίρεση. Ούτε είναι η πρώτη φορά που ελληνική κυβέρνηση καταφεύγει σε νομικές ‘φόρμουλες’ που κινούνται στα όρια του αντισυνταγματικού. Η κυβέρνηση Παπανδρέου, για παράδειγμα, δεν έκανε τον κόπο να κυρώσει ως όφειλε σύμφωνα με το Σύνταγμα την πρώτη Σύμβαση δανειακής διευκόλυνσης που σύνηψε η χώρα με τους εταίρους της το Μάη του 2010 .
Παρόλ’ αυτά η κυβέρνηση Σαμαρά κατόρθωσε -γιατί περί κατορθώματος πρόκειται- να θέσει νέα όρια αντικοινοβουλευτικής συμπεριφοράς. Και αυτό γιατί αν πιστέψουμε τις δηλώσεις των αρχηγών των συγκυβερνούντων κομμάτων, το κλείσιμο της ΕΡΤ, όπως αποφασιστήκε και διατάχτηκε με την ΠΝΠ, δεν απολαμβάνει της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας παρά την υποστήριξη της Χρυσής Αυγής. Για τον αρειμάνιο χρήστη του twitter και βουλευτή της Β’ Αθήνας, ‘Αδωνη Γεωργιάδη, βέβαια, αυτά είναι ψιλά γράμματα δεδομένου ότι σε όλες τις δημοσκοπήσεις η κοινωνική αποδοχή αυτής της πολιτικής ξεπερνά το 60% όπως σημείωσε στον προσωπικό του λογαριασμό. Δυστυχώς όμως, η κοινωνική αποδοχή ως νομιμοποιητική βάση πολιτικών σχεδιασμών και αποφάσεων έχει εδώ και καιρό εγκαταλειφθεί από τα κυβερνώντα κόμματα.
Δε θυμάμαι τους βουλευτές της εκάστοτε συμπολίτευσης να επιδεικνύουν την ίδια ευαισθησία όταν ήταν φανερό πως οι πολιτικές αντιμετώπισης της κρίσης δεν απολάμβαναν κοινωνικής αποδοχής. Μάλιστα ως απάντηση σε τέτοιου είδους αιτιάσεις, υπενθύμιζαν ότι αυτές οι πολιτικές απολαμβάνουν της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Φαίνεται ότι το κριτήριο της κοινωνικής αποδοχής ισχύει μόνο για το κλείσιμο της ΕΡΤ.
Ένα αντεπιχείρημα βέβαια που έχει κατά κόρον ακουστεί αυτές τις μέρες είναι το εξής: αν έπρεπε να κλείσει η ΕΡΤ, γιατί να σταθούμε στον τύπο και να μη δούμε την ουσία της πολιτικής απόφασης της κυβέρνησης; Ακόμη και αν δεχτούμε ότι η ΕΡΤ έπρεπε να κλείσει -προσωπικά δε συμφωνώ- επιτρέψτε μου να σημειώσω ότι η τήρηση του Συντάγματος δεν είναι ο τύπος αλλά η ουσία.
Το Σύνταγμα δεν είναι ούτε εκ θεού ούτε τέλειο. Τουναντίον έχει σφάλματα, κενά και παραλείψεις. Αν θέλουμε όμως να χτίσουμε ένα κράτος δικαίου (rule of law), ένα κράτος στο οποίο κανείς δε θα είναι υπεράνω νόμου με άλλα λόγια, ικανή και αναγκαία συνθήκη είναι ο σεβασμός στον καταστατικό χάρτη και θεμελιώδη νόμο της χώρας. Πέρα όμως από το κτίσιμο ενός κράτους δικαίου αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι ο βολονταρισμός στην τήρηση του Συντάγματος που έχουν επιδείξει οι ελληνικές κυβερνήσης ειδικά μετά την έναρξη της κρίσης δημιουργεί ένα κλίμα πολύ ευνοϊκό για τις αντιδημοκρατικές απόψεις και πρακτικές της Χρυσής Αυγής. Και αυτό γιατί τα κόμματα του συνταγματικού τόξου δεν είναι πειστικά όταν καλούν το νεοναζιστικό μόρφωμα να υπακούσει στις αρχές του Συντάγματος από τη στιγμή που τα ίδια το αποδομούν διαρκώς. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί να κραδαίνεις διαρκώς το ‘συνταγματικό τόξο’ όταν δεν τηρείς το Σύνταγμα.
This article was first published in Greeklish on 14 June 2013